Kategoriler

Abdal Mûsâ Babagânları

Abdal Musa köyündeki Hüseyin (Eriş) Dede ve talipleri Babagân olduklarını belirtmektedirler. Abdal Mûsâ tekkesi 1826’da kapatıldığında, Babagân Bektaşî tekkesidir. Ahmet Yılmaz Soyyer’in kendisiyle görüştüğü Hüseyin Dede, babalığı Ali Haydar Ercan Dedebaba’dan aldığını belirtmiştir. Babagân kolunda mürşîdler sıralaması “dedebaba-halîfebaba-baba” şeklinde olduğu halde Hüseyin Eriş Dede kolunda mürşîdin unvanı “dede”dir. Soyyer’e göre, bu ocak (cemevi) daha sonra çevredeki Kızılbaş ocakları gibi semahlı Bektaşîliğe dönüşmüş olmalıdır. Hüseyin Eriş Dede Babagânlarının özgün ibadet çerçevesi şöyledir: “İkrar Verme Cemi: Bir kişinin Alevî-Bektaşî yoluna alınması anlamına gelen törendir, Görgü Cemi (Terceman Kurbanı): Taliplerin kış aylarında yılda bir defa görülmesi ve ikrarlarını tazelemesi için yapılan en önemli törenlerden biridir, Abdal Mûsâ Kurbanı (Cemi): Kış aylarında Perşembe’yi Cuma’ya bağlayan gecede yapılan ve bazı yörelerde gelenek haline gelmiş bir törendir, Musahip Tutma Cemi: İki ailenin birbirlerini musahip, yol kardeşi tutmak için yapılan törendir. Bu mânâda yapılan Koldan Kopan Erkanı, Dardan İndirme Erkanı, Baş Okutma Erkanı vb. cem çeşitleri de bulunmaktadır.”
Matem orucunu Hz. Hüseyin’e yapılan zulüm dolayısıyla ve ona hürmet için on iki gün olarak yerine getirirler. Oruçluyken su içilmez, banyo yapılmaz ve tıraş olunmaz. Ayrıca üç gün Hızır orucu, baharın gelişinin müjdecisi Nevruz’da dokuz gün olmak üzere oruç tutmaktadırlar. (Uçar, 2004, 46)
Babagân Bektaşîlerin hem Türkiye hem de Arnavutluk’taki dervîşleri musahipsiz iken Hüseyin Eriş kolu musahiplidir. Musahip erkânı şu şekilde yapılmaktadır: “İkrar verip Nasip alarak toplum üyesi olan evli çift, musâhibiyle birlikte güçlü bir birliktelik oluşturarak kardeş olurlar. Her iki taraf birbirinin acısını acı, sevincini sevinç bilir. Böylece kan kardeşliğinden daha güçlü bir yapı oluşur. Musâhiplerden bir kadın ve diğer taraftan bir erkek ölse, hayatta kalan kadınla erkek hiçbir surette evlenemez. Musahip olan erkeklere “kardeş” kadınlara “bacı” denir. Namus ve malları hariç her şeyleri ortaktır. Aile fertlerinin geleceklerinin hazırlanmasında ortak hareket edilir, kendi çocukları ve ailesi için ortaya konan imkânlar diğer ailenin tüm fertleri için seferber edilir. Ailelerden birinin fertlerinin yapmış olduğu yanlışlıktan diğer aile de sorumludur.” (Uçar, 2004, 47)

Kaynaklar ve bibliyografya

Soyyer, Yılmaz. 2019. Hünkâr Ansiklopedik Bektaşîlik Sözlüğü. 1. Baskı. Istanbul: Post Yayın, S. 18

Makaleyi beğendiniz mi?
Gönderiyi paylaş
Tarihinde güncellendi 5. Aralık 2023

Feedback

Ihre Meinung ist uns wichtig! Nutzen Sie unser Feedback-Formular, um uns Ihre Gedanken und Anregungen mitzuteilen.
Bu formu bitirebilmek için tarayıcınızda JavaScript'i etkinleştirin.

Geri bildirim

Görüşleriniz bizim için önemli! Düşüncelerinizi ve önerilerinizi bize bildirmek için geri bildirim formumuzu kullanın.

Bu formu bitirebilmek için tarayıcınızda JavaScript'i etkinleştirin.

Konu isteği

Alevilikle ilgili hangi konuların ilginizi çektiğini bize bildirin. Konu önerileri için formumuzu kullanın!

Bu formu bitirebilmek için tarayıcınızda JavaScript'i etkinleştirin.